Verslag zomerexcursie forteiland Pampus & Muiderslot
Nadat we twee jaar lang noodgedwongen letterlijk ‘voor Pampus lagen’ en moesten afzien van onze jaarlijkse zomerexcursie, konden we op 1 september jl. weer een bus excursie organiseren. Hoewel we een grote bus hadden gehuurd, was deze in no-time volgeboekt met liefhebbers.
Waar we in 2019 ophielden bij de vaartocht over de Vecht, ging deze excursie nu – ook weer per schip – verder naar twee bekende locaties uit onze vaderlandse geschiedenis bij de monding van deze rivier: Forteiland Pampus, onderdeel van de stelling van Amsterdam (Unesco werelderfgoed), en het Muiderslot, o.a. bekend van Floris V.
Nadat we op de bekende opstapplaatsen de zestig deelnemers hadden opgepikt, konden we richting Muiden vertrekken. Het weer was prima en het beloofde dan ook een mooie dag te worden. Jammer genoeg belandden we ter hoogte van Amersfoort-Hilversum in de ochtendfile en dat zou ons mooi parten gaan spelen! De veerboot naar Pampus vaart nl. om het uur op een strak tijdschema. Nadat de bus ons had afgezet op een grote parkeerplaats bij het stadje (de bus was te groot om het stadje in te kunnen rijden), spoedden wij ons richting veerboot. Helaas had de sluiswachter het plan opgevat om vlak voor onze neus de sluisbrug omhoog te draaien om enkele schepen door de sluis te kunnen laten varen. En daar vertrok de veerboot, zonder ons!
Nu hadden de organisatoren Willem en Hilde gepland dat wij de koffie zouden gebruiken zodra we op het eiland zouden zijn gearriveerd, maar naar enig overleg werd een lokale horeca-uitbater bereid gevonden om van de nood een deugd te maken en het gehele gezelschap van koffie met gebak te voorzien. Na een riante koffiepauze van een drie kwartier konden we daarna alsnog met de veerboot mee. Op Pampus aangekomen werden we nu allereerst getrakteerd op een vegetarische lunch onder de opgestelde tenten. Ondanks dat de koffie met gebak menigeen nog stond in de maag, viel de lunch er goed in! Na de lunch werd de groep in tweeën gesplitst voor een rondleiding door het fort.
De geschiedenis van forteiland Pampus begint in de 17e eeuw toen Pampus geen eiland was maar een ondiepte in de Zuiderzee. Uit die tijd stamt de bekende uitdrukking ‘voor Pampus liggen’: zwaarbeladen vrachtschepen konden bij laag water de haven van Amsterdam niet invaren en bleven dus noodgedwongen voor Pampus ten anker liggen totdat het vloed was. Pas in de negentiende eeuw werd Pampus een eiland, als onderdeel van de Stelling van Amsterdam. In 1887 werd begonnen met de bouw van een groot fort en voorzien van twee zware Krupp 24 cm kanonnen in draaibare pantserkoepels die eventuele aanvallers moesten afweren. Die kanonnen zijn door de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog gesloopt en omgesmolten, maar het fort met al z’n gangen en zalen is er nog steeds. Inmiddels staat de hele stelling op de Werelderfgoedlijst van Unesco!
Hoewel er geen tijd was om het gehele ‘Experience’gedeelte met audiovisuele presentaties te bekijken, konden we wel een virtuele ballonvaart over de Stelling van Amsterdam maken, een belevenis die zonder meer in goede aarde viel.
Om 14.00 uur voeren we terug naar het kleine haven- en vestingstadje Muiden, waar we te voet naar het bekende Muiderslot gingen. Hier kon een ieder een of meer ‘audio-tours’ doen , een rondleiding met behulp van een draagbare headset, door dit historische kasteel of te genieten van de fraaie tuinen eromheen.
Dit Middeleeuwse kasteel, gebouwd rond 1285, is een Rijksmuseum sinds 1878. De eerste restauratie begon in 1895, de tweede, waarbij ook de directe omgeving in 17e-eeuwse staat werd teruggebracht, in 1955. In 1999 begon de laatste restauratie, waarbij de vesting en de groentetuin aan de beurt kwamen. De inrichting van het kasteel dateert uit de 17e eeuw, maar is er pas later neergezet. In 1296 werd graaf Floris V in de omgeving van het kasteel vermoord. In de jaren 1610-1647 was P.C. Hooft de hoofdbewoner vanwege zijn functie van drost van Muiden. Hooft bracht er voornamelijk de zomers door en stelde het slot gastvrij open voor zijn vriendenkring, wier bezoeken later leidden tot de schilderachtige Muiderkring-mythe. In de Franse tijd gebruikte het Franse leger het kasteel als kazerne en toen vanaf 1795 het slot niet meer bewoond werd, raakte het in verval.
Na het bezoek wandelden we rond 16.30 uur terug door het schilderachtige stadje naar onze bus, die rond 17.00 uur vertrok richting Rheden. Helaas belandden we ook op de terugweg in een file, waarop de chauffeur besloot via Utrecht terug te rijden. Mede hierdoor kwamen we later dan gepland in onze woonplaatsen aan. Moe maar wél voldaan.
Verslag Antoinette Evers
Foto’s Willem Kleijn