Ambt & Heerlijkheid 222, jaargang 70, maart 2024

“Er is een kasteel gevonden!” gonsde het opeens in Velp. Ik kreeg onmiddellijk het beeld van iemand die tijdens het spitten op iets hards stoot, tot zijn verbijstering de punt van een kasteeltoren herkent en tien graaf-machines en een week later beduusd aan de rand van een gigantische kuil staat met daarin een groot Ollie B Bommel-achtig kasteel. Het zou een mooi begin zijn van een Disney-film waarin je wordt meegesleurd naar de geschiedenis van dit kasteel: een boosaardige buurman zit alles zoveel mogelijk dwars, maar een jong prinsenpaar zorgt voor een happy end waar liefde en schoonheid het kwade overwint. Sprookjes, maar altijd met een onderliggende boodschap.

Het gevonden kasteel is echter geen sprookje. Het was bekend waar het kasteel Overhagen had gestaan. Uit de geschiedenis weten we ook het één en ander van de bewoners uit die tijd. En ook zonder Disney-fantasie kun je je een beeld vormen van de mensen die toen in en rond het kasteel woonden. Mensen met veel macht en geld en mensen die dagelijks moesten ploeteren om te overleven. Vriendelijke mensen maar ook mensen met een onuitstaanbaar karakter. Er renden ongetwijfeld vrolijke kindervoetjes door het kasteel. En net zoals nu waren er in die eeuwen mooie en lelijke dingen in het leven tussen de Veluwezoom en de IJssel. En ook het kasteel zelf kende goede en slechte tijden. Uiteindelijk kreeg de laatste eigenaar een conflict met een machtige hertog en die liet vervolgens het kasteel verwoes-ten. Een beeld dat we ook in onze tijd nog steeds herkennen helaas.

Het is bijzonder dat een groep deskundigen de kans kreeg om nauwkeurig archeologisch onderzoek te doen. Het was bekend dat het kasteel daar ooit stond maar verdere details waren altijd onduidelijk gebleven. En het is mooi dat archeoloog Eric van der Kuijl voor Ambt & Heerlijkheid in een artikel dit onderzoek toelicht. In deze editie is dit te vinden. Met moderne technieken zijn er belangrijke feiten boven water gekomen. Maar ook tastbare zaken werden uit de grond gehaald. Een kasteel heeft natuurlijk een slotgracht. En daar kwamen bedoeld en onbedoeld allerlei zaken in terecht. Op basis daarvan kon bijvoorbeeld de waarschijnlijke locatie van de keuken worden bepaald. En mooi is dat bij deze vondsten ook wat leerbeslag in de vorm van twee hartjes naar boven kwam. Twee hartjes, ik zie het maar als een symbool dat er ook toen regelmatig een vleugje Disney over de wereld vloog, gelukkig maar.

Hans Witt