Ambt & Heerlijkheid 216, jaargang 68, september 2022

Het is soms moeilijk om bepaalde gebeurtenissen uit de geschiedenis te begrijpen. Je kijkt altijd met de bril van de tijd waarin je leeft. In dit verband wordt vaak het begrip ‘context’ genoemd. In het geschiedenisonderwijs is daar zelfs een werkwoord voor: contextualiseren. Door vragen te stellen kun je meer betekenis geven aan een bepaalde gebeurtenis: Wat waren toen de omstandigheden? Hoeveel kennis was er? Welke ontwikkelingen zag je? Welke andere gebeurtenissen waren van invloed? Maar ergens meer context bij zetten is iets heel anders dan goedkeuren, laat dat helder zijn!
Ook de context van het geschiedenisonderwijs zèlf verandert. In de onderwijswet van 1878 zegt de minister dat het vak ‘vaderlandsche geschiedenis’ vooral moet worden onderwezen opdat de leerling “de grote daden leert kennen van het voorgeslacht, door welks volharding, onder de leiding van Oranje, ons onafhankelijk volksbestaan werd gegrondvest”. En dezelfde minister zag destijds dit vak dan ook “als middel ter opwekking van warme vaderlandsliefde”. Deze context hebben we gelukkig al lang achter ons gelaten.

 

Misschien had het al eerder moeten gebeuren, maar het is goed dat we in onze gemeente dit jaar voor het eerst stil hebben gestaan bij de afschaffing van de slavernij in de Nederlandse Antillen en in Suriname. In de kerk in Rheden was op 30 juni een Keti Koti (‘Ketenen Gebroken’) bijeenkomst. Ook onze gemeente heeft context die direct verband houdt met het koloniale en slavernijverleden. Plantagewinsten en geld verdiend met mensenhandel werden ook in Rhedense dorpen geïnvesteerd. Er vestigden zich families die op deze wijze schatrijk waren geworden. Hierover is zeker nog niet alles bekend, maar steeds meer zaken uit dit stukje Rhedense geschiedenis worden helder. Gelukkig hebben we het in dit verband niet meer zoals in de 19e eeuw over “de grote daden van het voorgeslacht” maar kijken we nu hier heel anders tegenaan. In Rheden werden dit jaar met lezingen en een kranslegging de verschrikkingen van de slavernij herdacht.

 

In dit nummer van Ambt & Heerlijkheid vind je op heel andere vlakken ook veel context met betrekking tot onze lokale geschiedenis. Soms van wat langer geleden maar soms ook van geschiedenis die we vaak zelf nog hebben meegemaakt, zoals verhalen over een wel heel speciale brandtoren, over een dorpsicoon die velen nog kennen en over een Summer of Love.
Uiteraard met dank aan de vele vrijwilligers die zich hebben ingezet om dit nummer weer mogelijk te maken, veel leesplezier!

Hans Witt