Ambt & Heerlijkheid 215, jaargang 68, juni 2022

De uitspraak ‘de geschiedenis herhaalt zich’ is natuurlijk een vreselijk cliché. Maar tot voor kort was het voor de meeste mensen ondenkbaar dat we ook in de 21ste eeuw, notabene in dit veilige en welvarende deel van de wereld, weer te maken zouden krijgen met de ingrijpende gevolgen van een pandemie en vervolgens ook nog een wrede oorlog vlak naast de deur. Dat waren toch zaken uit de tijd die minstens één generatie achter ons lag. Dingen die we ons nooit meer zouden laten gebeuren. Maar de Duitse filosoof Georg Hegel constateerde al in de 19e eeuw: “De geschiedenis leert ons uiteindelijk alleen dit: dat de mensen niets van haar willen leren”. En de grote gebeurtenissen van de laatste jaren bevestigen dit maar weer eens. Geschiedenis lijkt zich vooral te herhalen.

 

Maar voor een oudheidkundige kring op lokaal niveau is de constatering van de filosoof Hegel toch wel een erg pessimistische benadering van het begrip geschiedenis. Ik denk dat juist door op een kleinere schaal terug te kijken naar de geschiedenis van je eigen leefomgeving je zeker veel leert: door verhalen te horen over mensen die in je eigen omgeving hebben geleefd, gewerkt en gewoond. Door de verbazing die je soms overvalt met betrekking tot de schoonheid maar ook de lelijkheid van je lokale geschiedenis, ben je in staat om juist wat vaker goede dingen te koesteren en te bewaren, en lelijke dingen te vervangen of te verbeteren. Dat lukt niet altijd, het is vaak een beetje vallen en een beetje opstaan. Maar ‘zonder verleden, geen toekomst’.
Ook in deze aflevering van Ambt & Heerlijkheid kunnen we – met hier en daar wat verbazing – weer terugkijken in de geschiedenis van onze eigen omgeving en luisteren naar de verhalen van en over mensen. De eerste burgemeester, families en personen, het wel en wee van kerkgemeenschappen, een gebouw en een internaat: het komt allemaal voorbij en heeft op de één of andere manier iets toegevoegd aan de plek waar we wonen en aan de mensen die we zijn.

 

Bij de grote gebeurtenissen in de wereld van dit moment bekruipt je het gevoel van machteloosheid. Laten we vooral op het kleinere niveau van onze directe omgeving reflecteren op onze eigen geschiedenis en er met elkaar voor zorgen dat mooie dingen behouden blijven en nieuwe zaken iets moois toevoegen aan de toekomst.

Hans Witt