Ambt & Heerlijkheid 225, jaargang 70, december 2024

Erfgoed is volgens van Dale Online “dat wat is overgebleven uit het verleden, m.n. dingen van historische of culturele waarde”. Op de site www.rhedenopdekaart.nl vind je veel informatie over het erfgoed in onze omgeving. Naast informatie staan er filmpjes en duizenden foto’s van erfgoed in de gemeente Rheden en de gemeente Rozendaal. Er wordt door een groep mensen al enige tijd hard gewerkt aan een nieuwe opzet van deze website. De site krijgt dan ook een nieuwe naam: www.erfgoedrheden-rozendaal.nl (deze site is nog niet actief). Het gaat grotendeels over zogenaamd ‘materieel erfgoed’, tastbare zaken zoals gebouwen, landschapselementen en bijvoorbeeld documenten en oude kaarten.

Maar naast ‘materieel erfgoed’ bepaalt ook het ‘immaterieel erfgoed‘ een deel van onze identiteit. Bepaalde tradities, gebruiken, ambachten en bijvoorbeeld dialecten bepalen deels wie we zijn. Het immateriële erfgoed is veel dynamischer en deint mee op de golven van de tijd en van de generaties. Taal is daar een duidelijk voorbeeld van. Elke generatie en elke nieuwe ontwikkeling voegt nieuwe taal toe. En oude begrippen en woorden verdwijnen uit het dagelijks taalgebruik. Het NPO radioprogramma De Taalstaat heeft zelfs een rubriek ‘Vergeetwoorden’. Inmiddels bijna een oneindige lijst met woorden als dijenkletser, habbekrats, klaploper en tamboereren. Sociale media, nieuwe technologieën en globalisering werken als een versneller voor een alsmaar groeiende lijst nieuwe woorden. Soms denk je, wat hoor ik daar nu weer? In november jl. meldde de minister in de Tweede Kamer dat “…een bepaald type elektrische luchtverfrisser recent uit de handel is gehaald omdat het apparaat storingen veroorzaakte in het C2000-communicatiesysteem van de hulpdiensten. En ook omvormers veroorzaken soms deze storingen”. Omvormers? Geen flauw idee: wat vormen ze om? Hoe doen ze dat? en vooral: waarom willen ze dat doen?

En opeens hebben we het allemaal over fatbikes. Alsof ze er altijd al waren, een paar jaar geleden ook geen idee wat dat zou kunnen zijn. En bij zo’n woord denk ik gewoonlijk, kan het niet gewoon in het Nederlands? Maar dat lijkt me in dit geval juist weer niet de goede keuze. ‘Dikke fiets’, dat doet toch eerder denken aan een scheldwoord van een tegendraadse puber tijdens een ruzie-om-niets met zijn biologielerares. Dan maar het lelijke fatbike.

Ook in dit nummer van Ambt & Heerlijkheid lekker veel materieel en immaterieel erfgoed: o.a. grafmonumenten en begraafplaatsen, oude ambachten en dorpsiconen, sneeuw- en ijspret en de geschiedenis van een geslacht uit deze regio. Helaas geen omvormers in deze aflevering.

Hans Witt